Kendi Araştırmanızı Yapın: Kripto Projeleri Nasıl Araştırılır?

Web 3.0’daki herkes iyi niyetli değildir. Bununla birlikte, herkesin kötü niyetli olduğu da söylenemez. Kendi araştırmanızı yapmak için elinizin altında sonsuz kaynak bulunuyor.

Birçok kripto projesinin kendi White Paper’ı ve Discord Kanalı mevcut. Elbette, Etherscan gibi bir blok zinciri tarayıcısı kullanarak akıllı sözleşmelerinin detaylı bir dökümünü de görebilirsiniz.

Web 3.0’ün herkese açık yapısı, piyasa coşkusunun ötesine bakarak size birkaç şeyi bizzat doğrulama imkânı sağlar. Bu makalede, bunu yapmak için parmaklarınızın ucunda olan önemli kaynaklar açıklanmaktadır.

Etherscan Kullanımı: Akıllı Sözleşmeleri Analiz Edin

Blok zinciri hakkında temel bilgilerle başlayalım. Her kripto projesinin, token’ının veya platformunun temelinde bir akıllı sözleşme bulunur. Akıllı sözleşmeler blok zinciri tabanlı araçlar olduğu için tüm önemli verileri kaydedilir ve bunları inceleyebilirsiniz.

Bu verilere tam olarak nasıl erişebileceğinizi merak ediyor olabilirsiniz. Bu noktada Etherscan gibi blok zinciri tarayıcıları devreye girer. Blok zinciri tarayıcıları, blok zincirine özel olarak tasarlanmış arama motorları gibidir. Belirli bir blok zinciri için yüksek miktarda on-chain (zincir içi) veriyi analiz ederek aradığınız projeye ilişkin farklı sorguların sonuçlarını size gösterebilir.

Ne Öğrenebilirsiniz?

Etherscan gibi bir blok zinciri tarayıcısında birkaç ana veriye bakarak bir proje hakkında net bir fikir edinebilirsiniz. Bu veriler:

• Sözleşmenin oluşturulma tarihi: Projenin altyapısını oluşturan akıllı sözleşmesinin ne zaman yaratıldığını görebilir ve projenin ne kadar zamandır aktif olduğunu anlayabilirsiniz. Ayrıca, projenin bir “rugpull” (halı çekme) girişimi olup olmadığını da anlayabilirsiniz, çünkü bu tür projeler genellikle kısa süreli olurlar.

• Toplam token arzı: Projenin toplam token arzına bakarak her bir token’ın projede ne kadar hisse satın alacağını öğrenebilir ve projeye daha geniş bir çerçeveden bakabilirsiniz. Binlerce token satın almak çokmuş gibi görünebilir ama toplam token arzı 50 milyonsa proje içindeki etkiniz hakkında bir perspektif edinmiş olursunuz.

• Token dağıtımı: Benzer şekilde, bu token’ların nasıl dağıtıldığına bakmak da önemli bilgiler sağlar. Toplam token arzının 50 milyon olması standart gelebilir ama 10 milyonunun aynı cüzdanda durduğunu görürseniz volatilite içeren ve hatta rugpull (halı çekme) olabilecek bir projeyle karşı karşıya olabilirsiniz çünkü bu, tek bir şahsın çok fazla nüfuz sahibi olacağı anlamına gelir.

• Cüzdan işlem geçmişi: Projenin akıllı sözleşme verilerine bakmak, o projede yapılan tüm işlemlerin geçmişini ve hangi cüzdan kimlikleriyle etkileşime geçtiğini gösterir. Örneğin birçok işlem, token’ların aynı birkaç cüzdan arasında dolaşmasını içeriyorsa bu, projenin fiyatını ve profilini güçlendirmek için yapılan bir yıkama ticaretine (wash trading) işaret ediyor olabilir. Benzer şekilde, büyük bir koleksiyondan satın almayı düşündüğünüz bir token’ı kontrol ederken akıllı sözleşme işlem geçmişi, son zamanlarda yapılan sadece birkaç sözleşme etkileşimi gösteriyorsa bu akıllı sözleşme sahte olabilir. Her iki durumda da Etherscan’e bakmak, gözünüze kestirdiğiniz projenin perde arkasında neler olup bittiğine dair bilgiler sunabilir.

Akıllı Sözleşme Nereden Bulunur?

Bu verileri analiz edebilmeniz için ilgilendiğiniz projenin akıllı sözleşme kimliğini bulmanız gerekir. Bunu projenin resmî web sitesinde, OpenSea sayfasında, white paper’ında veya GitHub sayfasında bulabilirsiniz. İlgili CoinMarketCap veya CoinGecko sayfalarında da bulunabilir.

Bu kimliği kopyaladıktan sonra (projenin blok zinciriyle uyumlu olan) bir blok zinciri tarayıcısına gidin ve kopyaladığınız akıllı sözleşme adresini girin. Yukarıda saydığımız tüm verilere ve daha fazlasına ulaşabilir ve beklentilerinizle ilgili büyük resmi görebilirsiniz.

Araştırma için Discord Nasıl Kullanılır?

Discord, hayatına gamer’lar ve developer’lar için bir sosyal ağ olarak başladı ama zaman içinde Web 3.0 için en büyük iletişim platformlarından birine dönüştü. Hemen hemen her kripto projesinin kendi Discord sunucusu vardır ve projenin topluluğu için soru sorulabilecek, işbirliği yapılabilecek ve paylaşımlarda bulunulabilecek bir merkez görevi görür.

Ne Öğrenebilirsiniz?

Kısaca ifade etmek gerekirse Discord bir bilgi dağarcığıdır. Discord sayesinde projenin topluluğu hakkında fikir edinebilir ve hatta kurucuları hakkında bilgi toplayabilirsiniz.

• Ekibin projesini değerlendirin

Projenin geleceği veya teknolojisi hakkında sorularınız var diyelim… Discord bunları sormak için ideal bir yerdir. Proje ekibi her türlü sorunuzu ve endişenizi yanıtlamak için hazır bekliyorsa karşınızda gayretli kuruculara sahip olan hakiki bir proje olabilir. Öte yandan, sorularınız cevaplanmıyorsa veya merkezî ekipten hiçbir karşılık alamıyorsanız vizyonsuz bir projeyle, daha kötüsü bir dolandırıcılıkla karşı karşıya olabilirsiniz.

• Topluluğun hislerini ölçün

Topluluk üyelerinin yorumlarını inceleyerek de proje hakkında pek çok şey öğrenebilirsiniz. Yorumların çoğu sanki bir “shilling” (yemleme) projesi izlenimi veriyorsa veya bir an evvel satın almanız için sizi teşvik etmeye çalışıyorsa proje pek de beklediğiniz gibi çıkmayabilir. Discord’un özünde gerçek bir topluluk oluşturmak vardır, “shilling” (yemleme) değil.

Benzer bir şekilde, topluluğun proje hakkında neler hissettiğini de ölçebilirsiniz. İlgililer mi? Katılım sağlıyorlar mı? Hayal kırıklığına mı uğramışlar? Gelecekteki airdrop’ları paylaşan bir alfa var mı?

Her halükârda, ilginizi çeken proje hakkında bilgi toplamak için en iyi yöntemlerden biri Discord faaliyetlerini görmektir ve mutlaka araştırmanızın bir parçası olmalıdır.

Projenin White Paper’ını okuyun

Kendi araştırmanızı yapmak için üçüncü ana kaynak white paper’dır. Web 3.0’da birçok projenin kendi white paper’ı vardır ve bu dokümanın amacı, projenin dayanak teknolojisinin detaylarını, varsa özel bir kullanım alanını, gelecek için yol haritasını ve kurucu ekibini anlatmaktır. Tüm bunlar, projenin geleceğinin parlak ve gerçekçi olup olmadığını değerlendirebilmenizi sağlar.

Bir Kullanım Senaryosu Mevcut mu?

Bakmanız gereken ilk şeylerden biri, projenin kullanım alanıdır. Mevcut bir ticari alanda veya bir sektörde kullanımı var mı? Rakipleri kim? Projenin blok zinciri tabanlı olması gerçekten gerekiyor mu? Bu soruların cevapları net değilse projenin kullanışlılığının hype’ı aşıp aşmayacağını değerlendirmeye almak isteyebilirsiniz.

Kurucuları kim?

Genellikle, white paper’larda kurucu ekibinin isimleri bulunur ve bu, araştırma yaparken çok değerli bir bilgi olabilir. Kurucu ekibin DeFi veya NFT alanlarında başarılı bir geçmişi varsa proje daha da ilgi çekici olabilir. Öte yandan, kurucuların isimleri verilmemişse veya kripto, ticaret ya da projenin dayanak kullanım alanı konusunda elle tutulur bir geçmişleri yoksa kararınızı vermeden önce biraz daha derinlemesine araştırma yapmak isteyebilirsiniz.

Gerçekçi bir yol haritası var mı?

Son olarak, her white paper’da kurucuların gelecekte projeyi ne yönde geliştirmek istediklerini belirten bir yol haritası bulunmalıdır. Bu da ekibin niyetini anlayabilmenizi ve karar vermeden önce planlarının gerçekçi olup olmadığına karar verebilmenizi sağlar.

Kendi araştırmanızı yapın!

Bunlar, Web 3.0 dünyasını anlamak ve güvenli bir şekilde etkileşime girmek için inceleyebileceğiniz başlıca kaynaklardan bazılarıdır. Bunlardan başka daha yüzlerce kaynak bulunur ve Ledger Academy’nin yegâne amacı, bu kaynaklarda bizzat ustalaşabilmenizi sağlamaktır. Kriptonun özünde özgür olmak vardır. Biz de kendi özgürlüğünüze kavuşabilmeniz için, bu yeni ve heyecan verici dünyaya girerken size güç katmak amacıyla buradayız.

Bir sonraki ve sonuncu makalemizde, kripto dünyasındaki yolculuğunuza başlamadan önce ihtiyacınız olan son bir konuyu ele alacağız: Elinizdeki kriptoları bir Ledger donanım cüzdanla nasıl güvenceye alırsınız?