İlk Kriptomu Satın Aldım, Şimdi Ne Yapmalıyım?
Özetle: |
— Kriptolar geleneksel finanstan farklı olan, özgün bir sistemle çalışırlar ve dolayısıyla ilk kriptonuzu yeni satın aldıysanız yapmanız gereken ilk şey nasıl çalıştığını anlamaktır — Özel anahtarınız, blok zincirindeki belli bir konumda bulunan kriptoya erişim hakkını size sağlar. Yani, anahtarlar sizde değilse kripto sizin değildir — Kriptonuzu bir borsa cüzdanında saklayarak başlama ihtimaliniz yüksek ama bu cüzdanlar, custodial (emanet gerektiren) türden cüzdanlardır ve özel anahtarlar size değil borsaya aittir. Bu da bizi kripto dünyasındaki en önemli slogana getiriyor: Anahtarları sizde değilse coin’ler sizin değildir — Ledger’ın donanım cüzdanı bir soğuk depolama cüzdanıdır ve kripto varlıklarınızın özel anahtarlarını güvenle saklayarak kendi bankanız olmanın getirdiği riskleri azaltır |
İşte, bu kadar! İlk kripto paranızı satın aldınız. Peki, şimdi ne yapmalısınız?
Kripto varlıklar, blok zincirinde var olan dijital paralardır ve bu konsepte alışmak biraz zaman alabilir. Yeni coin ve token’larınıza alışabilmeniz için kripto sahibi olmanın ince noktalarını ayrıntılarıyla inceleyelim.
Kripto sahibi olmak ne anlama geliyor?
Kripto satın aldığınızda sahip olduğunuz şey aslında blok zincirinde bir adres ve o adresi kontrol eden özel anahtarlardır (kriptografik kod). O adreste herhangi bir zamanda ne kadar coin veya token olduğunun takibini blok zinciri yapar.
Coin’leriniz herhangi bir hesapta değildir; blok zincirinde bulunurlar ve tamamen sizin tarafınızdan yönetilirler. Yani, gerçekten ve tamamen size ait olduklarından emin olmak sizin sorumluluğunuzdadır. İlk adım, kripto paralarla ilgili temel bilgileri ve önemli noktaları öğrenerek güvenlik açısından neden “özel ilginize” ihtiyaç duyduklarını anlamaktır. Buna ek olarak, onları finansal özgürlüğe kavuşmak için nasıl kullanabileceğinizi de öğrenmiş olursunuz.
Kripto Kendi Bankanız Olmaktır
Kripto paranın amacı size varlıklarınızın özgürlüğünü ve kontrolünü vermektir. Ve sevgili Peter Parker‘ın da söylediği gibi: “Büyük güç büyük sorumluluk getirir”.
“About crypto” (Kripto hakkında) çalma listemizde, çifte harcamayı önleme becerisi ve merkeziyetsizliğin sağladığı güvenlik gibi kripto paraların farklı özelliklerini listeledik. Blok zincirinde bir işlem yapıldığı zaman geri dönüşü yoktur. Yani kripto varlıklarınızın güvenliğini sağlamak tamamen sizin sorumluluğunuzdadır ve verdiğiniz kararların sorumluluğu da tamamen sizdedir.
Bunun bilinciyle, anlaşılması gereken ilk şey kripto varlıkları satın almanın fiziksel olarak coin’lere sahip olmak anlamına gelmediğidir. Çünkü dijital para somut değildir ve fiziksel olarak var olmaz. Esas itibarıyla, sahip olduğunuz şey bir “özel anahtardır”. Ve korumanız gereken şey de tam olarak budur.
Özel anahtarın tam olarak ne olduğunu ve kripto paraların nasıl çalıştığını anlamanız, kripto varlıklarınızı güvende tutmak için olmazsa olmaz kuralları kavramanızı sağlayacaktır.
Açık Anahtarlar ile Özel Anahtarlar
Söz konusu kriptolar olduğunda, itibari paralar veya emtia gibi somut bir varlıktan söz edilemez. Bunlar tamamen dijitaldir. Güvenli bir ağ oluşturmak adına kripto paralar özel anahtar ve açık anahtardan oluşan ikili sistemle çalışırlar.
Açık anahtar, ağdaki herhangi bir kullanıcının kripto gönderebileceği, halka açık bir alıcı adresidir. Banka hesap numaranızı, IBAN veya SWIFT kodları ya da e-posta adresiniz gibi düşünebilirsiniz.
Özel anahtarınız ise açık anahtarınıza bağlıdır. Bunu ise gerçek bir anahtar gibi düşünebilirsiniz. Sahibine, anahtarla bağlantılı kripto paralara erişim ve harcama hakkı vermek üzere kilidi açar. Özel anahtar sadece ve sadece size aittir ve her zaman gizli tutulmalıdır. Yani, özel anahtara erişimi olan herkes fonların sahibidir. Özel anahtarınızı banka hesabınızın şifresi gibi düşünebilirsiniz. Özel anahtarınızı paylaşmak, online bankacılık şifrenizi veya kredi kartınızın kodunu paylaşmak gibidir.
Peki, coin’leriniz nerede?
Unutmayın, sahip olduğunuz kripto varlıklar sadece ve sadece dijital olarak bir blok zinciri adresinde var olur. Yani, bu varlıkların size ait olup olmadığını belirleyen tek şey o adrese erişiminizin olup olmadığıdır. Anahtarlarınız sizde değilse kriptonuz sizin değildir, bu kadar basit. Bunun gerçekte nasıl çalıştığına yakından bakalım.
(Özel) Anahtarlarınız Sizde Değilse Kriptonuz Sizin Değildir
Tamam, kripto sahibi olmak demek özel anahtar sahibi olmak demek… Kulağa basit geliyor, değil mi? Pek sayılmaz.
Şu anda herhangi bir kripto borsası kullanıyor musunuz? Belki de ilk coin’lerinizi böyle almışsınızdır. Fonlarınızı en sevdiğiniz kripto borsasında tutuyorsanız hesabınızdaki varlıkların gerçekten size ait olduğu fikrine kapılabilirsiniz. Ne de olsa bunlara erişmek için oturum açtınız, değil mi?
Aslına bakarsanız borsa cüzdanında kaldığı sürece o coin’ler borsaya aittir. Özel anahtarları borsa kontrol eder ve size sadece arayüze erişebilmeniz için bir şifre verir (ama blok zinciri için bir şey vermez). Siz de bir daha giriş yaptığınızda coin’lerinizin orada olacağına güvenerek hareket edersiniz.
Peki, sonuç? Kontrol borsanın elinde. Ve talep ettiğinizde, fonlarınıza erişme hakkını size vereceklerine güveniyorsunuz. Evinizin veya özel kasanızın anahtarlarını bir kuruluşa emanet eder misiniz?
Ayrıca, ya borsanın güvenlik sorunları varsa? Veya belli çekim ya da fonlama politikalarına uymak istemiyorsanız? Dahası, borsaya bağlı olarak bazı ülkelerde aktarım yapmanız kısıtlanabilir veya aktarımların amacıyla ilgili sürekli sorularla karşılaşabilirsiniz. Dağıtık defterin amacı BU değildir.
Bu durum sadece borsalarla sınırlı değildir; fonlarla ilişkili özel anahtarlara sahip olmanıza izin vermeyen tüm hizmet sağlayıcıları için geçerlidir. Bu da merkeziyetsiz olmayı amaçlayan bir sisteme yeniden aracı katmak anlamına gelir.
Peki, özel anahtarlarınızı nasıl yöneteceksiniz?
Kriptolarınızın kontrolüne sahip olmak için özel anahtarların ne kadar hayati bir önem taşıdığını ve elinizde olmadığında nasıl sonuçlarla karşılaşabileceğinizi bu makalede yeterince açıklamış olduğumuzu umuyoruz. Kripto varlıklarınızı satın aldıktan sonra yapılacak en mantıklı şey, özel anahtarlarınızın gerçekten sizin elinizde olduğundan emin olmak ve bunları güvende tutmayı öğrenmektir. Ledger işte tam bu noktada devreye giriyor. Haydi, özel anahtarları bir patron edasıyla yönetmenin inceliklerine girmeden önce daha kapsamlı bir açıklamayla kendimizi hazırlayalım.
Bilgi güçtür.
O yüzden öğrenmeye devam edin! Kripto ve blok zinciri konusunda bilgi edinmeyi seviyorsanız kriptoların masalsı zenginliği hakkındaki School of Block bölümümüzü izleyin!