Bitcoin ve Kripto Paraların Kısa Tarihçesi

On yıl önce, Bitcoin ilk kripto para olarak ortaya çıktı. O günden bu yana çok şey oldu. Yol açtığı önemli değişiklikleri anlamak için kripto paranın tarihçesine bir göz atalım.

Bitcoin tarihçe başlangıç noktası

Dijital para kavramı yeni bir kavram değildir. Kripto paraların öncesinde de bir dijital para yaratmak için birçok girişimde bulunulmuştur. Bunların karşı karşıya kaldığı asıl sorun, çift harcama sorunu idi. Kopyalanmasını ve etkin bir şekilde sahtesinin yapılmasını önlemek için, bir dijital varlığın yalnızca tek bir kez kullanılabilmesi gerekir.

Kripto paraların ortaya çıkmasından on yılı aşkın bir süre önce, bu konsept bilgisayar mühendisi Wei Dai tarafından tanıtılmıştır. Wei Dai, 1998 yılında “B-para” kavramını açıkladığı bir makale yayınlamıştır. Bu makalede bir dizi takip edilemez dijital takma adla birlikte gönderilebilecek bir dijital para birimi fikrini açıklamıştır. Aynı yıl, blok zinciri öncüsü Nick Szabo tarafından Bit Gold adlı bir diğer girişimin taslağı hazırlanmıştır. Bit Gold da bir merkeziyetsiz dijital para yaratma fikrini araştırmıştır. Szabo’nun fikri, örneğin madeni para oluşturmak için metal gerekmesi ve işlemleri oluşturmak için gereken güven miktarını azaltmak gibi geleneksel finansal sistemdeki yetersizliklerden kaynaklanıyordu. Her ikisi de resmen başlatılmamış olsa da Bitcoin için ilham kaynağı olmuştur.

İlk kripto para olan Bitcoin’in ortaya çıkışı

Satoshi Nakamoto, Bitcoin blok zinciri ağının işlevlerini açıkladığı “Bitcoin: A Peer-to-Peer Electronic Cash System” (Bitcoin: Bir Eşler Arası Elektronik Nakit Sistemi) adlı white paper‘ı yayınlamıştır. Bitcoin’in tarihçesindeki bu gün, onu takip eden olayların yolunu açmıştır.

Dört ay sonra, gerçek kimliği bugüne dek bir sır olarak kalan Satoshi Nakamoto, Bitcoin ağının ilk blokunu oluşturup blok zinciri teknolojisinin etkin bir şekilde kullanılmaya başlamasını sağlamıştır. Oluşturulan bu ilk blok Başlangıç Bloku olarak da bilinir.

Kayıt altına alınan Bitcoin ile ilk mal satın alma işlemi, Laszlo Hanyecz adlı kişinin 10.000 BTC karşılığında iki pizza almasıdır. Bu işlemin yapıldığı gün, günümüzde hâlâ Bitcoin Pizza Günü olarak anılmaktadır. Ledger olarak, bu günü sınırlı sayıda üretilmiş bir Ledger Nano S ile kutladık.

Kripto para piyasasının başlangıcı

Bitcoin’in ilk kripto para birimi olarak ortaya çıkmasından sonra, alım satımı için çözümler bulunması gerekiyordu. Mart 2010’da, bitcoinmarket.com (artık kullanım dışıdır) adlı ilk kripto para borsası ortaya çıktı. Aynı yılın Temmuz ayında, Mt. Gox da kullanıma açıldı.

2011 ila 2013 yılları arasında, Bitcoin Şubat ayında ABD Doları ile aynı pariteye ulaşmayı başardı. Bu yıl içerisinde, birkaç rakip kripto para ortaya çıktı ve Mayıs 2013’e gelindiğinde, kripto para piyasasında Litecoin de dâhil olmak üzere 10 dijital varlık vardı. Ağustos ayında ise bunlara bir diğer önemli kripto varlık olan XRP (Ripple) katıldı.

Mt. Gox faciası

Bitcoin’in değeri arttıkça ilk hacklemeler görülmeye başlandı. Haziran 2011’de Mt. Gox ilk kez hack’lendi ve o tarihte yaklaşık 30.000$ değerinde 2.000 BTC çalındı.

Mt. Gox 2013 yılında en büyük kripto para borsası oldu ve zirveye vardığında tüm Bitcoin işlemlerinin %70’ini gerçekleştiriyordu.

Ne yazık ki 2014 yılında, Mt.Gox 850.000 BTC’nin çalındığı ilk büyük kripto para borsası hacklemesine kurban oldu. Bu, Bitcoin’in tarihindeki en büyük BTC hırsızlığıdır ve çalınan BTC’lerin değeri o tarihte 460.000.000$ idi (bugünkü değeri yaklaşık 9,5 milyar dolardır).

Eşi benzeri görülmemiş bu olay sonrasında, Bitcoin fiyatı %50 düştü 2016’nın sonlarına kadar o tarihteki değerine tekrar ulaşamadı. Her ne kadar Mt. Gox olayının ölçeğine nadiren ulaşsa da kripto para borsalarının hacklenme olayları o tarihten bu yana hâlâ görülmeye devam ediyor.

Ethereum ve ERC-20 token’larının çıkması

30 Temmuz 2015’te Ethereum ağı kullanıma açıldı. Şu anda piyasa değeri açısından ikinci sırada yer alan bu kripto varlık, kripto para dünyasına akıllı sözleşmeleri ve en sonunda da merkeziyetsiz finansı getirdi. Bunlar, Ethereum blok zincirinin kendi yerel para birimi olan Ether’i (ETH) barındırmanın yanı sıra blok zincirinde tüm bir ekosistemi çalıştırmasına da olanak verir. Ether’in en küçük birimi Wei (0,000000000000000001 ETH) olarak da bilinir. Ethereum hakkında daha fazla bilgi edinmek isterseniz ikinci en büyük kripto para hakkında bilmeniz gereken her şeyi açıklayan bir makaleyi burada bulabilirsiniz.

Kendi özel blok zincirine sahip olmayan ancak başka bir kripto varlığın blok zincirini kullanan kripto paralara token denir. Ethereum ağında yer alanlara ERC-20 token’ları denir. İlk ERC-20 token’ı 2015 yılında çıkarılmıştır. Bu kripto varlığın adı Augur idi. O tarihten bu yana Ethereum blok zincirinde birçok token oluşturulmuştur. Şu anda 200.000’den fazla ERC token’ı vardır ve bu da tek bir blok zincirinde çalışan büyük bir kripto para ekosistemi olduğu anlamına gelir.

O andan itibaren

Kripto para dünyası o andan itibaren hiç durmadı. Fiyatlar Ocak 2018’de Bitcoin tarihinde tüm zamanların en yüksek seviyesine ulaştı ve EOS (Temmuz 2017), Tron (Eylül 2017) ve Cardano (Ekim 2017) da dâhil olmak üzere o zamandan bu yana birçok yeni kripto varlığı piyasaya çıktı. Kripto para piyasası şu anda 2.000’den fazla dijital paraya ev sahipliği yapıyor ve genişlemeye devam ediyor.

Aslında, kripto paraların yavaş ama emin adımlarla küresel hâle nasıl geldiğini görmek hiç zor değil. Kriptoya yönelik artan ilgi, kriptoların daha fazla kabul görmesine ve daha fazla kullanım alanı oluşmasına yol açtı. Hatta günümüzde bir Merkez Bankası Dijital Parası (CBDC) oluşturma çalışmaları da devam ediyor. Büyük şirketler blok zincirleri ve kripto paralara yatırım yapıyor ve giderek artan bir ilgi gösteriyor. Açıkçası, bu tür olaylar piyasanın hızlı bir şekilde genişlemesini sağlayacaktır.

Kripto varlıklar da popülerlik kazanmaya devam etti ve benimsenmeleri artarak çok daha önemli bir noktaya ulaştı. Bitcoin ATM’lerinin sayısı artmaya devam etti, daha fazla dükkan kripto paraları bir ödeme yöntemi olarak kabul etmeye başladı, kripto varlıkları bir fon toplama biçimi olarak kullanılıyor ve artık kripto ile dünyayı gezebiliyorsunuz!

Kripto para fiyatlarının zirve yapmasıyla aynı hızla bu liste de uzuyor. Üç yıl önce BTC’nin fiyatının 1.000 USD’nin altında olduğunu unutmayın!

DeFi’ın gelişmekte olan dünyası

Kripto paralarla “kendi bankanız olabilirsiniz”. Dijital varlıklarınızı kontrol eden ve güvende tutmakla sorumlu tek kişi sizsiniz.

Ledger olarak, kripto paralarınıza erişimi çevrim dışı tutan ve bilgisayar korsanlarının erişemeyeceği güvenli bir çözüm sağlayarak değerli kripto varlıklarınızı korumanıza yardımcı oluyoruz.

Bilgi güçtür.

Öğrenmeye devam edin! Kriptolar ve blok zincirleri hakkında bilgi edinmekten hoşlanıyorsanız School of Block bölümümüze göz atın