Ethereum Name Service (ENS) nedir?
| Özetle: |
| — Günümüzde internet üzerindeki bilgilere isimlerle erişmemizi sağlayan Etki Alanı Adı Hizmetlerine benzer şekilde, blok zinciri tabanlı Web 3.0 için Ethereum Name Service veya kısaca ENS vardır. — Ethereum Name Service veya kısaca ENS, Ethereum blok zincirinde oluşturulmuştur ve güvenli, özel, sansüre dayanıklı etki alanları olan .eth etki alanı adlarını satın almanıza olanak verir. — Bu etki alanını, kripto cüzdan adresinize veya Gezegenler Arası Dosya Sistemi (IFPS) gibi bir Web 3.0 altyapısında saklanan diğer bilgilere bağlantı oluşturmak için kullanabilirsiniz. — Bu makalede .eth etki alanının ne olduğunu, bu etki alanları hakkında bazı ilginç bilgileri ve bir .eth etki alanını nasıl alabileceğinizi açıklayacağız. |
Bir .eth etki alanı almak istiyor ama ENS hakkında hiçbir şey bilmiyor musunuz? Makalemizi okuyun!
Düzenli bir Ledger veya Ledger Academy kullanıcısı iseniz, web sitesini ziyaret etmek için hangisini ezberlemeyi tercih edersiniz? Etki alanı adı ledger.com‘u mu yoksa IP adresi 104.18.24.74’ü mü?
Sayılarla konuşan bazı matematik veya fizik meraklısı değilseniz kısa ve kolay ledger.com adresini tercih edeceğinize dair Ledger cüzdanlarına bahse gireriz.
Her şey nasıl başladı? DNS (Etki Alanı Adı Hizmetleri)
İlginç olan şu ki internetin evrimi sırasında bunun mümkün olmadığı bir dönem vardı. O dönemde internetteki bilgileri yalnızca IP adresini yazarak keşfedebiliyordunuz. Bunun ardından ise DNS ya da tam adıyla Etki Alanı Adı Hizmeti geldi. Bu, bilgisayarların ihtiyaç duyduğu karmaşıklık ve insanların talep ettiği sadelik arasında bir denge sağladı.
Bilgisayarlar yalnızca IP adreslerini anlarken, DNS ise bir etki alanı adını o IP adresine bağlamanızı sağlar. Dolayısıyla, herhangi bir bilgiyi keşfetmek istediğinizde etki alanı adını yazabilirsiniz ve DNS de bunu ilgili IP adresine çevirip bilgisayara iletir.
Ancak DNS fazlasıyla Web2 dönemine aittir.
Web 3.0 için ise daha iyi, daha esnek ve daha merkeziyetsiz bir şeye ihtiyacımız vardı. Bunun sonucunda da bazı Web 3.0 öncüleri bize Ethereum Name Service’i ya da kısaca ENS‘yi sundu.
ENS (Ethereum Name Service) nedir?
Web2’de ilk başta IP adreslerini kullanmanız gerekmesine benzer şekilde, bugün de kripto ve Web 3.0 dünyasında cüzdan adresi veya işlem hash değeri gibi uzun alfasayısal değerler kullanmak zorundasınız. Bu sorunu çözmek için ise Ethereum Name Service veya kısaca ENS var.
ENS’in ana rolü, Web 3.0’da kripto cüzdan adresleri, hash’ler (kriptografik özet) ve meta veriler gibi karmaşık tanımlayıcıları okunabilir adlara (etki alanları) çevirmenizi sağlar ve bu okunabilir adlar da Ethereum blok zincirine kaydedilir.
Dolayısıyla ENS kullanarak batman.eth veya cinderella.eth gibi bir etki alanı satın alabilir ve bu etki alanını “0x3bsfjbk234basf8iwerb….” gibi bir formattaki Ethereum cüzdan adresinize bağlayabilirsiniz. Artık her ödeme almak istediğinizde karmaşık cüzdan adresiniz yerine ENS etki alanı adınızı paylaşabilirsiniz.
Bu da neredeyse DNS gibi, değil mi?
Evet. Ancak ENS ve DNS arasındaki fark, temel aldıkları mimarilerden gelir. ENS, kendisini kontrol eden merkezî bir kurum bulunmayan ve merkeziyetsiz bir ağ olan Ethereum blok zincirinin üzerinde kurulmuştur. Dahası, ENS manuel olarak işletilen ve kontrol edilen sistemler yerine Ethereum tabanlı otomatik akıllı sözleşmeler kullanır.
Şimdi eğer Academy makalelerimizi dikkatle okuduysanız bunun nasıl bir fark yarattığını bilmeniz gerekir. ENS, kendisi aracılığıyla kaydedilmiş etki alanı adlarını daha özel, güvenli ve sansüre dayanıklı bir hâle getirir.
Bir ENS etki alanına sahip olduğunuzda da alt etki alanlarını kolayca oluşturabilir ve bunlara sahip olabilirsiniz. Örneğin, batman.eth etki alanına sahipseniz donate.batman.eth veya blog.batman.eth gibi alt etki alanı adları oluşturabilir ve bunları bağış toplamak veya Batman’in günlük etkinliklerini paylaşmak üzere yapılandırabilirsiniz.
.eth Hakkındaki İlginç Bilgiler Etki Alanları
Artık ENS’in ne olduğunu bildiğinize göre, .eth etki alanlarının kullanıcılara sunduğu imkanlar hakkındaki bazı ilginç bilgileri vermemizin de vakti geldi.
Merkeziyetsiz bir altyapı üzerinde bulunduklarından, .eth etki alanları sansüre dayanıklıdır. Örneğin bir hükûmet gibi herhangi bir merkezî kurum, herhangi bir coğrafi bölgede .eth etki alanlarınızı yasaklayamaz.
Ayrıca .eth etki alanlarınızla kripto cüzdan adresiniz arasında bağlantı oluşturabilirsiniz. Bu da etki alanı adınızı bir arkadaşınızla veya müşterinizle paylaşmanıza ve ödemeleri doğrudan etki alanınızla bağlantılı cüzdanınıza almanıza olanak verir. Yani bir dahaki sefer ödeme almak istediğinizde, “0x845sjh38sb334…” gibi bir cüzdan adresini paylaşmak yerine etki alanınızı gönderenle paylaşabilirsiniz. İşlem sonrası kaygılara elveda deyin!
Etki alanınızı Gezegenler Arası Dosya Sistemi’ne (IPFS) yüklenen dosyalara da bağlayabilirsiniz ve erişimi olan herkes belirli eklentileri kullanarak bu dosyaları web sayfaları şeklinde görüntüleyebilir.
Son ve önemli olarak, ENS tarafından sunulan etki alanları aslında sahipliği Ethereum blok zincirine kaydedilmiş ERC721 token’ları veya bir NFT‘dir. Bu da .eth etki alanı adlarınızı örneğin OpenSea gibi NFT piyasalarında alıp satabileceğiniz anlamına gelir.
Bir .eth Etki Alanı Nasıl Alınır?
Size bir .eth etki alanını nasıl satın alabileceğiniz hakkında anlaşılması kolay bir rehber sunmayacağımızı düşünmediniz, değil mi? İşte rehberiniz:
1. Adım: app.ens.domains adresine gidin ve sol üst köşedeki “Connect” (Bağlan) seçeneğine tıklayarak dilediğiniz kripto cüzdanını bağlayın.
2. Adım: Arama sekmesinde, sahip olmak istediğiniz .eth etki alanını arayın.
3. Adım: Etki alanını henüz hiç kimse satın almamışsa ENS etki alanını
4. Adım: Etki alanı adına tıkladığınızda, sizi kayıt sayfasına yönlendirecektir. Etki alanı adını kaydetmek istediğiniz yıl sayısını girebilir, işlemin ayrıntılarını kontrol edebilir ve kayıt talebinde bulunabilirsiniz.
5. Adım: Bağlı cüzdanınızdan işlemi onaylamanız için bir istek alacaksınız. İşlemi onaylamak için “Confirm” (Onayla) seçeneğine tıklayın.
Hepsi bu kadar! Web 3.0 üzerinde resmen bir etki alanına sahip olacaksınız. Bunun ardından bu etki alanını cüzdanınıza bağlayabilir veya uygun gördüğünüz herhangi bir amaçla kullanabilirsiniz.
Not: Ödeyeceğiniz fiyat ens etki alanınızın uzunluğuna, istediğiniz süreye ve tabii ki müsaitliğe bağlı olacaktır.
Geleceğe Doğru
Son üç yıl içerisinde Web 3.0 çok büyüdü. Bunu hiç kimse hayal edemezdi ama bugün sadece ENS üzerinde 100.000’den fazla kişiye ait yaklaşık 300.000 etki alanı adımız var. Üstelik bu rakamlar Web 3.0 üzerindeki birçok adlandırma hizmetinden yalnızca bir tanesinde. Ancak Ethereum’un hakimiyeti göz önüne alındığında, .eth etki alanlarının Web 3.0 kapsamında, Web2 kapsamındaki .com ile aynı öneme sahip olması muhtemeldir.
Kripto dünyasına adım atmaya hazırsanız Başlangıç Seviyesi için Web 3.0 başlıklı School of Block bölümümüzü buradan izleyebilirsiniz!