Non-Fungible Token (NFT) nedir?
| Özetle: |
| — Non-fungible token’lar (veya NFT), fiziksel varlıklar da dahil olmak üzere hemen hemen her şeyi temsil edebilen blok zinciri tabanlı benzersiz token’lardır. — Çoğu Ethereum blok zincirini temel alır ancak TRON ve NEO gibi birkaç farklı blok zinciri de NFT’leri destekler. — NFT’lerin büyük bir bölümü mevcut durumda oyun içi öğeler ve kripto koleksiyon ürünleri olarak karşımıza çıkıyor ancak NFT’ler, hâlâ araştırılmakta olan sayısız potansiyel kullanım alanına sahiptir. |
Non-fungible token’lar veya kısaca NFT, son yıllarda hemen hemen her şeyi token’a dönüştürme ve dijital varlıkların sahiplerine gerçek sahiplik imkanı sunma potansiyelleri nedeniyle önemli ölçüde popülerlik kazanıyor.
Bu bölümde NFT’lerin ne olduğunu ve günümüzde nasıl kullanıldıklarını keşfediyoruz.
Non-Fungible Token nedir?
NFT’ler token’a dönüştürülmüş fiziksel varlıklar, ender bulunan dijital kaynaklar, hisseler veya hemen hemen başka her şey olmak üzere benzersiz ve az bulunan bir şeyin sahipliğini temsil edecek biçimde tasarlanmış nispeten yeni tür dijital varlıklardır.
NFT’ler benzersiz olduğundan ve herhangi iki tanesi birbirine benzemediğinden dolayı NFT’ler başka bir özdeş token ile değiştirilemez. Bu özellik “non-fungibility” yani “bir benzeriyle değiştirilemezlik” şeklinde adlandırılır. Herkese açık blok zincirleri bu token’lara ispatlanabilir nadirlik sağlarken, akıllı sözleşmeler sayesinde ise çoğaltılamaz ve tek örnek olmaları temin edilir.
NFT’ler, üzerine kuruldukları standarda bağlı olarak çeşitli şekillerde olabilir (örn. Ethereum NFT’leri için ERC721 ve ERC1155, TRON NFT’leri için TRC721). Bu standartların her birinin kendi avantajları ve sınırlamaları vardır. Bir şefin mevcut malzemelerle sınırlı oluşuna benzer şekilde bu durum da oluşturulabilecek NFT türlerini etkileyebilir.
NFT’lerin büyük çoğunluğu şu anda ERC721 standardını temel almaktadır.
Bir benzeriyle değiştirilebilir olmak ne demek?
Ether (ETH) ve bitcoin (BTC) gibi büyük dijital varlıklara benzer şekilde NFT’ler de bir blok zincirinde veri olarak saklanır ve Ledger Nano X gibi NFT uyumlu cüzdanlarda tutulur. Ancak çoğu dijital varlığın aksine NFT’lerin “non-fungibility” yani “bir benzeriyle değiştirilememe” olarak bilinen bir özelliği vardır. Bu özellik dijital varlıklarda esasen benzersizlik yerine kullanılan süslü bir terimidir.
Her NFT’nin onu benzersiz kılan kendine has özellikleri vardır (örn. zincir içi ve zincir dışı meta veriler). Bu benzersizlik, başka bir özdeş birim var olmadığı için bir NFT’nin başka bir özdeş birimle değiştirilemeyeceği anlamına gelir. Seri numaraları veya diğer özelliklerinden bağımsız olarak, beş dolarlık bir banknot genellikle diğerleri kadar değerli olduğundan Amerikan dolarları bunun aksine bir benzeriyle değiştirilebilir.
Bazı non-fungible token’lar neden değerli?
Görmüş olabileceğiniz gibi, bazı NFT’ler son derece yüksek değerlere sahip. Çeşitli NFT’lere serbest piyasada 100.000 dolar üzerinde fiyatlar biçiliyor. Kasım 2018’de 215.000 dolara satılan bir Decentraland arazi ve o dönemde yaklaşık 170.000 dolar değerindeki 600 ETH karşılığında satılan Dragon adlı ender bir Cryptokitty buna örnek gösterilebilir.
NFT’ler benzersiz olduğundan ve nadirlikleri, istenirlikleri ve faydaları bakımından farklılık teşkil ettiğinden, çok aranan NFT’ler etrafında bir pazar gelişmiştir. NFT’ler koleksiyoncular ve tacirler tarafından alınıp satılırken değerleri spekülasyon, arz-talep ve başka faktörlerle belirlenmektedir. Birçok koleksiyon ürünü gibi NFT’ler de birilerinin onlar için ödeme yapmaya istekli olduğu tutar kadar değerlidir ve bu tutar hayli yüksek olabilir.
Non-fungible token’ları alma, saklama ve gönderme
Daha önce değindiğimiz gibi NFT’ler uyumlu dijital varlık cüzdanlarında saklanır. Ethereum NFT’leri için MyEtherWallet en popüler seçeneklerden biridir. Çünkü Ethereum tabanlı herhangi bir NFT’yi kolayca yönetmek için ve ayrıca Ledger donanım cüzdanlarında saklanan NFT’lere erişmek için kullanılabilir.
Tıpkı standart ether (ETH) ve ERC20 token’ları gibi NFT’ler de bir adresten diğerine aktarılabilir. Ancak NFT token’ları genellikle doğaları gereği bölünemediği ve gas olarak kullanılamadığı için işlem ücretinin daima ether cinsinden ödendiğini belirtmek önemlidir.
MyEtherWallet, NFT yöneticisi aracılığıyla NFT kullanma konusunda eksiksiz bir rehber içerir.
Non-fungible token’lar nasıl kullanılır?
NFT için potansiyel kullanım alanlarının sayısı zamanla artmaya devam ediyor ve sürekli daha da yenilikçi örnekler ortaya çıkıyor. Bununla birlikte, aşağıda belirtildiği üzere bazı bilhassa popüler kullanım alanları mevcut:
Oyun içi varlıklar: NFT’ler silah, güç artırma nesnesi, taşıt, karakter ve daha birçok şey gibi oyun içi ögeleri temsil edebilir. Ögeyi kullanmak NFT’yi yakabilir (yok edebilir) veya tekrar kullanılabilene kadar bir soğutma zamanlayıcısıyla kilitleyebilir.
Değiş tokuş kartları/koleksiyon ürünleri: Şu anda NFT’lerin büyük bir bölümü Cryptokitties, Axies (Axie Infinity), Cryptopunks ve spor değiş tokuş kartları gibi kripto koleksiyon ürünlerini temsil ediyor.
Arazi mülkiyeti: Decentraland’de NFT’ler oyunun sanal dünyasının farklı bölgelerindeki parselleri temsil ediyor. Arazi sahipleri arsaları üzerine inşaat yapabilir ve diğer oyunculara kiralayarak veya reklam için kullanarak para kazanabilir.
Alan adları: NFT’ler şu an blok zinciri alan adları olarak da kullanılmaktadır; esasen isim.eth veya token.crypto gibi belirli bir kripto alan adının sahipliğini temsil eden token’lardır.
Sanat eserleri: NFT’ler token’a dönüştürülmüş olup artık benzersiz bir token’la temsil edilen özgün sanat eserlerini temsil edebilir. NFT’lere sahip olmak demek temelini oluşturan sanat eserine sahip olmak demektir.
Standart dijital varlıklar gibi NFT’ler de OpenSea ve The Sandbox gibi NFT piyasalarında genellikle deneyimli tacirler ve yatırımcılar tarafından işlem gören spekülatif yatırım araçları olarak da kullanılmaktadır.
Bilgi güçtür.
Öğrenmeye devam edin! Kripto ve blok zinciriyle ilgileniyorsanız kendi geçmişinizi oluşturma ve satış konusundaki School of Block videomuzu izleyin.