Lightning Network nedir?

Lightning Network’ün neyle ilgili olduğunu merak mı ediyorsunuz? Neden ve nasıl sorularının yanıtlarını makalemizde bulabilirsiniz. Kemerinizi bağlayın.

Öncelikle bir müzik albümü olsa da “Suffering from Success” (Başarıdan Muzdarip) günümüzde Bitcoin ağının karşılaştığı zorlukları yansıtan bir ifadedir.

Bitcoin: Başarıdan muzdarip dijital altın

İlk günlerinde, Bitcoin merkezî ve yozlaşmış eski finansal sistemden kaçınmayı sağlayan en sağlam ve en güvenli sistem olarak görülüyordu. İnsanlara paralarının tek sahibi olma ve hiçbir soru sorulmadan, diledikleri kişilerle istedikleri gibi işlem yapabilme gücünü veriyordu.

Bitcoin bu güvenliği sağlayabilmek için, günümüzde blok zincir üçlü açmazı denilen olguya boyun eğdi. Blok zincir üçlü açmazına göre, bir blok zincirinin temel üç özelliğinin üçünü birden en üst düzeye çıkarması teknolojik olarak imkansızdır: merkeziyetsizlik, güvenlik ve ölçeklenebilirlik.

Açıkça görüldüğü gibi, Bitcoin azami oranda merkeziyetsizlik ve güvenlik sağlamak için ölçeklenebilirliği ve hızından ödün veriyor.

Bitcoin son derece popüler olana dek tüm bunlar fazla bir sorun teşkil etmiyordu. Bitcoin’e daha fazla insan akın ettikçe işlem tamamlama süresi ağ tıkanıklığı nedeniyle daha da uzadı. Dahası, insanlar Bitcoin’i günlük işlemleri için bir değişim aracı olarak kullanmak istiyordu. Ancak son derece yavaş işlem hızı ve yüksek maliyeti kullanımını sınırladı.

Blockchain.com‘a göre, Bitcoin’in ortalama işlem süresi 5 ila 10 dakika aralığında. Buna ek olarak, en küçük işlemlerdeki işlem ücreti de bu denkleme pek iyi bir katkı sağlamıyor.

Aslında her şey koşullarla alakalı. Bitcoin’de birkaç yüz, bin veya milyon dolar göndermek için rahatça 1 ya da 20 dolar ödeyebilir ve 10 dakika veya 1 saat bekleyebilirsiniz. Ancak bir mağazada meşrubat satın almak için aynı ücreti ödediğinizi ve işlemin onaylanması için beş dakika beklediğinizi düşünün. Pek de hoş ve verimli olmazdı, değil mi?

Ağda ne kadar çok işlem olursa ağın bunları işlemesi de o kadar çok zaman alır. O zaman, mağazada da daha uzun bir süre beklemek zorunda kalırsınız ve ödemenizi yapmanızın bu kadar uzun sürdüğü için size kaşlarını çatan insanlar da sizi daha fazla huzursuz eder.

Bu noktada Lightning Network devreye girdi

Lightning Network, yaygın olarak bilindiği üzere bir Layer 2 çözümüdür. Adından da anlaşılacağı gibi, bir Layer 2 çözümü, temeldeki blok zinciri ağının verimliliğini artırmaya yönelik ana blok zinciri üzerinde yer alan ek bir katmandır.

Bitcoin’in durumunda, 2015 yılında tanıtılan ve 2018’de kullanıma açılan Lightning Network, Bitcoin işlemleri için maksimum hız ve minimum işlem ücretleri getirmeyi amaçlamaktadır. Bunu yapabilmek için, Lightning Network her Bitcoin işlemi için Bitcoin ağının yavaş protokolüyle etkileşim kurma ihtiyacını ortadan kaldırmaktadır.

Bunun yerine, işlem yapmak istediğiniz insanlarla “kanallar” ya da diğer adıyla akıllı sözleşmeler oluşturabilirsiniz. Bu kanalların içinde, Bitcoin ekleyebilir ve tüm işlemleri neredeyse anında ve göz ardı edilebilecek kadar düşük bir maliyetle gerçekleştirebilirsiniz.

Lightning Network de bunu yapabilmek için bu kanalların oluşturulması ve kapatılması için Bitcoin ağı ile etkileşime girer. Bir kanal oluşturmak için ilk işlemin ayrıntılarını ve bir kanalı kapatmak için son işlemi ve her katılımcı tarafından tutulan Bitcoin’lerin nihai değerini ağa gönderir. Bu şekilde, Bitcoin ağı tüm işlem ayrıntılarına değil de bir kanalın açılışı ve kapanışı sırasında her kullanıcının bakiyesine ihtiyaç duyar.

Dolayısıyla da bir kanal açık kaldığı sürece, siz ve kanalın diğer katılımcıları Bitcoin blok zinciri ile etkileşime girmeden birbirinizle Bitcoin işlemleri yapabilirsiniz.

Bu süreç gerçek hayatta nasıl işler?

Süt ve ekmek satın almak için her sabah bakkala gittiğinizi ve ödemenizi de Bitcoin ile yaptığınızı varsayalım. Ödemelerinizi hızlı ve ucuz bir şekilde yapmak için bakkal sahibi ile bir kanal oluşturabilir, bu kanala belirli miktarda Bitcoin yatırabilir (bir işlem başlatmadığınız sürece bu Bitcoin’ler sizindir) ve her gün süt ve ekmek için anında ödeme yapabilirsiniz.

Her gün Bitcoin ile bir ödeme yaptığınızda kanal, sizin ve bakkal sahibinin güncel Bitcoin bakiyesini yansıtmak için defterini günceller.

Artık o bakkaldan alışveriş yapmak istemediğinize karar verdiğinizde kanalı kapatabilirsiniz ve hem siz hem de mağaza sahibi deftere kaydedilen nihai bakiyelerinizi cüzdanınıza alırsınız.

Ancak şimdiden bir sorun seziyorsunuz, değil mi? Bu, işlem yapmak istediğiniz herkesle ayrı bir kanal oluşturmanız gerektiği anlamına mı geliyor? Aslına bakarsanız hem evet hem hayır.

Evet, çünkü Lightning Network böyle işler. Hayır, çünkü Lightning Network işlemleri ortak kanallar aracılığıyla da işleyebilir. Bir arkadaşınızla bir kanalınızın olduğunu ve bu arkadaşınızın da bir eczane ile bir kanalı olduğunu varsayalım.

Şimdi, eczaneye bir Bitcoin ödemesi yapmak isterseniz eczaneyle yeni bir kanal açmadan bunu yapabilirsiniz. Bir ödeme yaptığınızda, bu ödeme arkadaşınızla olan kanalınızdan arkadaşınızın eczaneyle olan kanalına gidecek ve böylece istenen hedefe ulaşacaktır. Ve her iki kanaldaki defterler de bu doğrultuda güncellenecektir.

Açıkça görüleceği gibi, Lightning Network daha da popüler hâle gelip daha çok sayıda kişi birbiriyle yeni kanallar açtıkça bu imkan artacaktır.

Bu, 200 arkadaşı olan tek bir Facebook arkadaşınız olup da bu 200 kişinin her birinin 100’er arkadaşı olmasına ve böylece üçüncü seviye ağınızda 20.000 kişi bulunmasına benzer. Aynı örnekte Facebook’un yerine Lightning Network’ü koyarsanız böyle bir arkadaşınızla sadece bir kanala sahip olmak 20.000 kişiye Bitcoin ödemeleri yapabilmenizi sağlayabilir.

Artık hesabını siz yapın. Ya da yapmayın.

Ve tabii ki bu süreç büyük ölçüde otomatikleştirilmiş ve LApp de denen Lightning Network uygulamalarının sayısının giderek artmasıyla kullanıcı dostu hâle getirilmiştir.

Bazı dezavantajları da vardır

Olması da gerekiyordu.

Lightning Network’ü kullanmanın ilk ve en önemli dezavantajı, kullanıcıların Bitcoin’lerini kanal kapatılıncaya kadar kanalların dışında kullanmalarını engellemesidir. Bu, bakkal sahibine süt ve ekmek için her gün ödeme yaptığınız halde, bakkal sahibinin bu fonları kanal kapanmadıkça kullanamayacağı anlamına gelir.

Ayrıca Lightning Network 7/24 internete bağlıdır ve ağdaki kanallarla bir soğuk cüzdan kullanmanın henüz bir yolu yoktur. Dolayısıyla da burada bir güvenlik sorunu vardır ve ağda büyük miktarda Bitcoin saklamamanız gerekir. Bunun nedeni de internete bağlı olan her şeyin internetten gelen tehlikelere açık olmasıdır.

Lightning Network: Yeterince iyi

Bitcoin’in yaygın olarak kullanılan bir değişim aracı hâline gelmesi için daha hızlı ve daha ucuz işlemler sunması elzem. Bazı dezavantajlarına rağmen, Lightning Network bunu mümkün olan en iyi şekilde sağlamaktadır. Bu nedenle de Bitcoin’in zorluklarından kaçınmanın daha iyi bir yolu olmadıkça, Lightning Network günlük ödemelerinizi kolaylıkla yapmanızı sağlayacaktır.

Bilgi güçtür; öğrenmeye devam edin! Kriptolar ve blok zincirleri hakkında bilgi edinmekten hoşlanıyorsanız School of Block bölümümüze göz atın Kriptoyla Hızla Zengin Olun.