Coinbase Layer 2: Base Blok Zinciri Nedir?

Yazan: Lipsa Das

Son on yılda Web3 ekosistemi merkeziyetsiz finans (DeFi), NFT’ler ve merkeziyetsiz otonom organizasyonlar (DAO’lar) sayesinde olağanüstü bir şekilde büyümüştür. Bu büyüme de geliştirici etkinliği ve kullanıcı işlemleri gibi ölçütlerde artış yaşanmasını sağlamıştır.

Ancak çoğu merkeziyetsiz uygulamaya (dApp’ler) ev sahipliği yapan lider akıllı sözleşme blok zinciri ağı Ethereum, ölçeklenebilirlik sorunlarıyla karşı karşıyadır. Birleşim gibi birçok yükseltmeyi içerecek şekilde gelişim sürecine devam eden Ethereum ağında, kullanıcı etkinlikleri tıkanıklığa neden olarak yavaş işlem hızlarına ve yüksek işlem ücretlerine yol açmaktadır.

Ethereum’un ölçeklenebilirlik sınırlamaları, ağın büyümesini ve benimsenmesini doğrudan sekteye uğratan bir engeldir. Ölçeklenebilirlik iyileştirmeleri; daha hızlı işlemler, daha düşük ücretler ve daha sorunsuz bir kullanıcı deneyimi anlamına gelecektir ve bunların hepsi kitlesel olarak benimsenme için önemli etkenlerdir. İşte Coinbase’in layer-2 blok zinciri Base gibi Ethereum ölçeklendirme çözümleri de bu noktada devreye girer.

Coinbase L2 Base nedir?

Kripto borsası Coinbase tarafından geliştirilen Base, ana zincirin güvenliğinden taviz vermeden Ethereum’u daha erişilebilir hâle getirmek üzere tasarlanmış bir Ethereum Layer-2 (L2) blok zinciridir.

Kısacası, Layer 2 blok zincirleri ana blok zincirlerinin trafik yükünü üstlenen ölçeklendirme çözümleridir. Tüm L2’ler gibi Base de işlemlerin daha hızlı bir şekilde işlenmesine olanak tanımakta ve dikkate değer bir şekilde 90 günlük ortalama bazında bu L2, işlem ücretlerinin Ethereum’dan on kat daha ucuz olduğu iddia etmektedir.

Base kendisini "geliştirici dostu" olarak pazarlamaktadır ve Ethereum Sanal Makinesi (EVM) ile tamamen uyumludur. Bu EVM uyumluluğu, geliştiricilerin uygulamalarını Base’te kullanıma sunmak için kodlarında ve araçlarında büyük değişiklikler yapmak zorunda kalmayacağı anlamına gelir. Dahası, kullanıcılar varlıklarını Ethereum, Coinbase, diğer EVM uyumlu zincirler ve Base ağı arasında kolayca taşıyabilir.

Base’i kim oluşturmuştur?

Base ağı, dünyanın önde gelen kripto para borsası Coinbase tarafından geliştirilmiştir. Coinbase’in, Base’i tamamen sıfırdan geliştirmediğini belirtmek gerekir. Bilakis, Base herkesin kendi Ethereum L2’sini oluşturmasına olanak tanıyan bir açık kaynak şablon olan OP Stack’in üzerine kurulmuştur.

Şubat 2023’te testnet’i ve ardından Temmuz ayında da geliştirici odaklı bir sürümü yayınlanmıştır. Coinbase, ay boyunca süren “Onchain Summer” etkinliği aracılığıyla Base mainnet’ini resmî olarak 9 Ağustos 2023’te piyasaya sürmüştür.

Base ekosistemi

Base ekosistemi henüz emekleme döneminde olsa da hızlı ve ucuz işlemleri, birlikte çalışabilirliği ve akıllı sözleşme desteği, çok sayıda blok zinciri uygulamasını ve hizmetini desteklemesini sağlar.

Base ağında merkeziyetsiz borsalara ve DeFi platformlarına erişebilir, Ethereum token’larını ve NFT’lerini yönetebilir ve çok daha fazlasını yapabilirsiniz. Dahası, OP stack kullanılarak oluşturulduğundan ve bir Ethereum Layer 2 olarak çalıştığından, Aave, Chainlink, Etherscan, ve Sushi Swap da dâhil olmak üzere birçok popüler Ethereum platformu ve hizmeti artık Base ağını kullanmaktadır.

Base’te hepsinden bahsedemeyeceğimiz kadar çok uygulama ve hizmet olduğundan bu zincirdeki başlıca platformlardan bazılarını inceleyelim:

Aerodrome

Aerodrome, Base’in merkezi otomatik piyasa yapıcısı (AMM) ve likidite havuzudur. Optimism’deki lider merkeziyetsiz borsa (DEX) olan Velodrome’un arkasındaki ekip tarafından tasarlanmıştır. Protokol, ağda herkese açık ürünler sunan projeler ve geliştiriciler için fonlama sağlamayı hedeflemektedir.

Seamless Protocol

Seamless Protocol, Base’in ilk merkeziyetsiz yerel borç verme ve borç alma protokolüdür ve önde gelen likidite protokolü Aave‘den fork’lanmıştır (çatallanmıştır). Seamless, merkeziyetsiz borç verme havuzları sağlamanın yanı sıra kullanıcıların herhangi bir blok zinciri ile Base arasında köprü oluşturmasını ve token takas etmesini sağlayan tek tıklamalı ve kolay bir yöntem sunmaktadır.

Friend.tech

Merkeziyetsiz bir sosyal ağ olan Friend.tech, kullanıcılara çevrim içi ağından para kazanma imkânı vermeyi hedefler. Bunu kullanıcıların özel sohbet odalarına erişmek için kullanabildiği “anahtarlar”ı satın almasına ve satmasına olanak vererek yapar. Ağustos 2023’teki coşkulu lansmanından beri platformun büyüme hızı biraz yavaşlasa da bugüne kadarki en başarılı merkeziyetsiz sosyal ağ girişimlerinden biridir.

Base Ağı nasıl çalışır?

Base, bir L2 Blok Zinciri Rollup’ıdır. Kısacası, Base birçok Ethereum işlemini off-chain derleyip bunları tek bir blok hâlinde ana zincire geri göndererek çalışır. Base bunun ardından off-chain işlemlerin geçerliliğini gösteren kriptografik ispatı içeren bir işlem özetini Ethereum mainnet’e gönderir.

Daha önce de bahsettiğimiz gibi Optimism’in mevcut OP stack altyapısı ile oluşturulmuştur. Peki, OP stack tam olarak nedir?

OP Stack nedir?

Ekim 2022’de yayınlanan OP Stack, OP Labs ve The Optimism Collective tarafından yürütülen ortak bir çalışmayla yaratılmıştır. Bunlar sırasıyla, popüler bir Ethereum L2 ağı olan Optimism Network’ün ve onu şu anda denetleyen DAO’nun arkasındaki geliştirme ekipleridir.

Esas itibarıyla, OP stack tam teşekküllü bir layer-2 blok zincirini oluşturmak için gerekli bileşenleri sağlar. OP stack’in temel özelliklerinden biri de bu bileşenlerin her birinin kolayca değiştirilebilmesi ve yükseltilebilmesidir. Bu da OP Stack altyapısıyla oluşturulan ağların son derece uyarlanabilir olmasını sağlar.

Coinbase’in OP Stack’e olan inancı o kadar kuvvetlidir ki, OP Labs’ten sonra OP Stack’in geliştirme sürecine kendini adayan ikinci çekirdek geliştirme ekibi olmuştur. Benzer bir şekilde Base de Optimism mainnet’inden sonra OP Stack kullanılarak oluşturulan ikinci büyük ağdır. Coinbase’in OP Stack’in geliştirilmesine kendini adamasının bir diğer nedeni de bunun Optimism “Süper Zincir”ine yönelik büyük vizyonunun bir parçası olmasıdır.

Optimism Süper Zinciri nedir?

Optimism Süper Zinciri her biri kendi ekosistemine sahip, birbirlerine bağlı Ethereum Layer 2 zincirlerinden oluşan bir ağ oluşturulmasına yönelik bir vizyondur.

Aynı OP stack altyapısının kullanılması sayesinde bu zincirler birlikte çalışabilir. Tıpkı IBC blok zincirlerine yönelik Cosmos SDK gibi, Optimism Süper Zinciri de bu ağların yönetişimi ve köprü oluşturma protokollerini paylaşmalarına olanak tanıyacaktır.

Bu vizyon henüz hayata geçirilmiş olmasa da Coinbase, Optimism Collective ile birlikte bu yönde aktif bir şekilde çalışmaktadır. OP Stack’teki geliştirme çalışmaları dışında tüm Base işlem ücretlerinin bir kısmı doğrudan Optimism Collective’e gitmektedir.

Base, NFT’leri Destekliyor mu?

Tamamen EVM uyumlu bir zincir olan Base, NFT’leri desteklemektedir ve lider NFT piyasası Opensea ile tamamen entegre edilmiştir. Hatta Base’in piyasaya sürüldüğü “Onchain Summer” etkinliğinde 700.000’den fazla NFT’nin mint’lendiği ifade edilmektedir. Etkinlikte, Coca-Cola ve Atari gibi başlıca markaların yanı sıra Web3 dünyasında iyi tanınan Friends With Benefits ve Coinbase gibi isimlerin de NFT koleksiyonları yer almıştır.

Polygon, Immutable X ve Arbitrum gibi diğer önde gelen L2’lere benzer şekilde Base de NFT alım satım ücretlerini önemli ölçüde azaltabilmektedir. Base NFT’lerini satın alabilmek için kullanıcıların yapması gereken tek şey The Base Bridge‘i kullanarak Base’e ETH transfer etmektir. Ek olarak hem Base’te NFT mint’lemek hem de üçüncü taraf platformları kullanarak özel NFT galeri uygulamaları geliştirmek mümkündür.

Günümüzdeki en popüler Base NFT koleksiyonları arasında koleksiyon ürünü NFT kartlarını toplama oyunu Parallel Alpha, üretimsel NFT koleksiyonu NFToshis ve yenilikçi topluluk sanatı koleksiyonu BasePaint yer almaktadır.

Base Blok Zincirinin Avantajları

Base blok zincirinin temel avantajları düşük ücretler, geliştirici dostu özellikler ve Web3 ekosisteminde ölçeklenebilirliktir. Şimdi bu avantajların kullanıcılara nasıl yardımcı olduğuna bakalım.

Düşük ücretler:

Çoğu L2 ağında olduğu gibi Base de kullanıcıların Ethereum işlemlerini çok düşük bir maliyetle gerçekleştirmesine olanak tanır. Her Base işleminde iki ücret ödersiniz: İşlemin L2 ağında gerçekleştirilmesi için ödenen ücret ve işlemin Ethereum’da (L1) bir blokun parçası olarak yayınlanması için ödenen ücret. Doğal olarak Ethereum mainnet’indeki gas ücreti genellikle Layer 2 gas ücretinden daha yüksektir, ancak her iki ücret de dinamiktir ve kullanım yoğunlaştığında artar.

Geliştirici dostu:

Base ile Ethereum arasında yalnızca küçük teknik farklar olduğundan geliştiriciler mevcut kod tabanını büyük değişiklikler yapmadan L2 ağında kolayca konuşlandırabilir. Ayrıca Base sayesinde blok zinciri uygulamaları, Coinbase’in kullanıcı tabanına ve 130 milyar dolar değerindeki varlıklara erişmenin yanı sıra itibari paraya giriş noktalarını daha kolay bir şekilde entegre edebilir.

Ölçeklenebilir Web3:

Optimistic rollup işlevi sayesinde Base, işlem sürecinin büyük bir kısmını off-chain gerçekleştirerek Ethereum’un ölçeklenebilirlik sorunlarının çözülmesini sağlar. Bu da Base’in, ana zincirin tasarımında amaçlanmayan günlük işlem türlerini üstlenmesine olanak verir. Base’i kullanmak, Ethereum ağının güvenlik, şeffaflık ve birlikte çalışabilirlik özelliklerinden yararlanırken işlem maliyetlerini düşük tutmayı sağlayan bir yoldur.

Base Blok Zincirinin Dezavantajları

Base blok zinciri gelecek vadeden bir ölçeklendirme çözümü olsa da başta merkezîleşme ve güvenlik kaygıları olmak üzere hâlâ üstesinden gelmesi gereken bazı zorluklar vardır.

Merkezîleşme:

Base’in aşırı merkezî olduğuna dair iddialar esasen Base ağının sıralayıcısını çalıştırmakla sorumlu olan tek tarafın Coinbase olmasından kaynaklanmaktadır. Söz konusu sıralayıcı, işlemlerin sıralanmış bir listesinin oluşturulmasında hayati bir rol oynayan özel bir node’dur. Benzer şekilde, sistemde izin gerektiren belirli kontrol katmanları da bulunmaktadır.

Base’in bu merkezî yönleri hakkında belirtmemiz gereken birkaç önemli husus vardır. Öncelikle, birçok Layer 2 zinciri bu şekilde çalışır. Bunun dışında Base’in yol haritasına baktığımızda, katmanlı bir Çoklu İmza yapısı aracılığıyla akıllı sözleşmesinin yükseltilebilirliği üzerindeki kontrolün bölünmesi de dâhil olmak üzere, ağın daha da merkeziyetsiz bir hâle getirilmesine yönelik birçok plana yer verildiği görülmektedir.

Bir diğer önemli nokta ise Coinbase’in Protokol Şefi Jesse Pollak’ın, bu merkezîleşme iddialarından bazılarını doğrudan çürütmüş olmasıdır. Pollak, özellikle de Coinbase’in Base’teki işlemleri değiştirme veya geri alma yetkisine sahip olmadığını ifade etmektedir.

En önemlisi de Coinbase, zinciri merkeziyetsizleştirmeye kararlı olduğunu net bir şekilde ifade ederek bu nedenle de Base’in açık kaynaklı OP stack ile oluşturulduğunu belirtmiştir. Base ayrıca OPLabs ile birlikte OP Stack’i daha da merkeziyetsiz bir hâle getirmek için ölçeklenebilirlik, güvenlik ve istemcisinin merkeziyetsizliği üzerinde çalışmaktadır.

Güvenlik:

Her ne kadar Base’e özel güvenlik kaygıları olmasa da, bu blok zinciri varlıklar için başka bir ağa köprü oluşturulmasını gerektirmektedir ve bu da doğal olarak bazı güvenlik endişeleri yaratabilir.

Blok zinciri köprüleri büyük ölçüde kodlara dayalıdır. Buradaki sorun şudur ki bu kodlar bazen yazılım hataları ve güvenlik açıkları içerebilir. Ne yazık ki bu zayıflıklar, köprülerin çoğunlukla çok yüksek miktarda coin ve token içermesi nedeniyle fonların kaybedilmesine yol açabilir.

Geçmişte milyonların kaybedilmesiyle sonuçlanan bazı yüksek profilli köprü hack’lemelerinin yaşandığı görülmüştür. Base, bu sorunun üstesinden gelmek amacıyla köprüleri ve altyapısı da dâhil olmak üzere OP stack’in güvenliğini artıracak bir izleme stack’i olan Pessimism’i geliştirmek için Optimism Collective ile birlikte çalışmaktadır.

Base’in bir native token’ı var mı?

İlginç bir şekilde Coinbase, Base’te bir native token çıkarmaya dair hiçbir planlarının olmadığını ifade etmiştir. Bunun yerine kullanıcılar Base’teki işlemlerin gas ücretlerini ETH ile ödeyebilir. Base “sınırlı eğitim çarkları”nın eklenmesi olarak tanımladığı 1. Aşama merkeziyetsizliğe ulaşmak üzere çalışmaya devam etse de daha fazla sayıda doğrulayıcı node’u için teşvik sunmayı henüz tercih etmemiştir.

Elbette native token’lar, blok zincirinin yönetişimi ve ağdaki doğrulayıcı node’lar için ödül başta olmak üzere birçok önemli işleve sahip olabilir. Dolayısıyla da blok zinciri daha merkeziyetsiz bir hâle gelirken native bir yönetişim token’ı, doğrulayıcıların ödül kazanması için kullanışlı olabilir.

Bir Ledger Cihazından Base Ağına Nasıl Erişilir?

Base Ağına bir Ledger cihazından erişebilmek için cihazınızda Ethereum uygulamasının yüklü olması gerekir. Zaten bir Ethereum uygulamanız varsa bir Base hesabı oluşturmak için şu adımları uygulayın:

1. Sol kısımdaki menüde yer alan “Accounts” (Hesaplar) bölümüne gidip “Add account” (Hesap ekle) seçimini yapın.
2. Açılır menüden Base “(ETH)” seçimini yapın ve “Continue” (Devam) tuşuna tıklayın.
3. Ledger cihazınızı Ledger Live’a bağlayın ve kilidini açın.
4. Ledger cihazınızda Ethereum uygulamasını başlatın ve Base ağına erişmek için “Add account” (Hesap ekle) tuşuna tıklayın.

Bu sürecin tamamına ilişkin bir adım adım rehbere ihtiyacınız varsa Ledger destek sayfasına bakabilirsiniz.

Ayrıca Base hesabınıza ETH, Ethereum NFT’leri ve diğer ERC-20 token’larını da gönderebilirsiniz. Base’teki NFT’lerin Ledger Live’da görüntülenmediğini belirtmek gerekir. Ancak Zerion uygulamasının “Discover” (Keşfet) bölümünde Base NFT’lerini görüntüleyebilirsiniz.

Bir Ledger cihazında bir Base hesabına nasıl kripto gönderilir?

Ledger Live‘ı kullanarak şu şekilde Base (ETH) gönderebilirsiniz:

1. Sol yandaki menüde “Hesaplar” bölümüne gidin, “Base (ETH)” seçimini yapın ve “Gönder” tuşuna basın.
2. Alıcının adresini girin, dikkatle iki kez kontrol edin (adresteki en küçük bir hata bile fonlarınızı kaybetmenize neden olabilir) ve “Devam” tuşuna tıklayın.
3. Göndermek istediğiniz tutarı belirtin. Büyük bir işlem yapmadan önce kriptonun alındığından emin olmak için önce küçük bir tutar göndermeyi deneyebilirsiniz.
4. Tutar ve ağ ücretleri de dâhil olmak üzere işlem özetini gözden geçirin ve ardından “Devam” tuşuna tıklayın.
5. Ledger cihazınızda her iki tuşa aynı anda basarak işlemi onaylayın. İşlem blok zinciri tarafından onaylandığında Ledger donanım cüzdanı bakiyeniz güncellenir.

Base Blok Zincirinin Geleceği

Coinbase, “1 milyardan fazla kullanıcıyı küresel kripto ekonomisine getirecek gerçekten faydalı binlerce dApp’in ortaya çıkabileceği bir ortamın” oluşturulmasında Base’in kilit bir rolünün olduğunu düşünmektedir. İlk adım olarak Base, Coinbase’in 100 milyondan fazla kullanıcısını zincire getirebilir.

Şüphesiz, Ethereum’un sınırlı ölçeklenebilirliği geniş kitleler tarafından benimsenmesini engelleyen en büyük sorunlardan biridir. Neyse ki Base gibi L2 çözümleri, yoğun trafik zamanlarında bile ağın daha kullanışlı olmasını sağlamaya devam etmektedir. Bunun gibi çözümler, Ledger ekosisteminin güçlendirdiği kolay self-custody (bireysel kontrol) ile birlikte Ethereum ağını hiç olmadığı kadar kullanışlı bir hâle getirmektedir.

Peki, varlıklarınızı Base üzerinde kolayca yönetmeye hazır mısınız? Bireysel kontrol, güvenlik ve dijital varlıklarınız üzerinde tam mülkiyet ve kontrolün sağladığı tüm avantajlardan yararlanmak için bir Ledger cihazı edinin.