Kripto Para Tam Olarak Nedir?
| Özetle |
| — Kripto para bir değer birimidir. Blok zincirinde dijital para olarak kullanılır. — İtibari paraların aksine, kripto paralar bir banka tarafından basılmaz veya bir hükûmet tarafından kontrol edilmez. Otonom bir şekilde blok zinciri üzerinde var olurlar. — Blok zinciri merkeziyetsiz olduğu için bankalar, hükûmetler, Federal Rezerv veya başka herhangi bir kuruluş tarafından etkilenemez. |
Bir önceki makalede farklı blok zinciri nesillerini öğrendik. Blok zinciri teknolojisinin, basit bir değer aktarım platformu olmaktan çıkıp koşullar uygulanabilen bir sisteme nasıl dönüştüğünü gördük. Şimdilerde ise farklı blok zincirlerinin birbirleriyle iletişim kurabilmelerini sağlayacak ağlar geliştiriliyor.
Farklı blok zinciri ağları olduğu gibi farklı kripto türleri de mevcut. Bununla birlikte, bir blok zincirinin var olma sebebi üzerindeki kripto paralara bağlı. Peki nasıl? Kriptonun ne olduğunu ve blok zinciriyle olan bağlantısını öğrenelim.
Kripto ile blok zinciri arasındaki ilişki nedir?
Önceki bölümlerde de belirttiğimiz üzere, blok zinciri esasen bir dijital muhasebe defteridir. Ağın içindeki değerin takibini yapar ve işlem verilerini saklar. Merkezî bir hükûmetin talebiyle bir merkez bankası tarafından basıldıktan sonra nakit olarak cebinize gelen geleneksel itibari paraları kullanarak blok zincirlerindeki hizmetlere erişemezsiniz. Blok zinciri ağının içinde iletişim kurabilmemiz için blok zincirlerinin kendi yerel para birimleri olması gerekir.
Lunaparklarda nasıl jeton kullanıyorsak blok zinciri hizmetlerine erişmek için de “farklı türde bir para” kullanmamız gerekir. Kripto para konsepti, blok zinciri ekosisteminde tam bu noktada yer alır. Blok zinciri dünyasına erişim imkânı veren farklı türde bir paraya “kripto para” adı verilir.
Kripto para
Bu dijital paraya neden “kripto para” adı verildiğini merak ediyor olabilirsiniz. İlk makalede konuştuğumuz çifte harcama problemini hatırlıyor musunuz? Çifte harcama problemini çözmek adına, blok zincirindeki dijital para “Kriptografik” tekniklerle güvenceye alınır. Bu sebepten dolayı da dijital paralara “Kripto para” adı verilir.
Kripto para, blok zinciri ekosisteminin damarlarında akan kandır. Blok zinciri ağında bulunan platform ve hizmetlerle etkileşime girebilmenizi sağlar. Kripto paraların yönetimi, idaresi ve kontrolü herhangi bir merkezî kurum veya kuruluşun elinde değildir. Blok zinciri otonom olarak faaliyet gösteren, merkeziyetsiz bir sistemdir ve bu sistemin yerel para birimi kripto paradır.
Kripto paraları elinizde tutamaz ya da cebinizde saklayamazsınız. Değeri ise cüzdanınızdaki banknotların değeri kadar gerçektir. Kripto paralar için kullanılan dijital cüzdanlar, itibari paralar için kullanılan banka hesapları gibidir. Önümüzdeki makalelerde bu konuyu daha detaylı bir şekilde ele alacağız.
Şimdi, blok zinciri dünyasında kullanılan farklı kripto para türlerini öğrenelim.
Kripto para ve itibari para: Aralarındaki fark ne?
Gelin, son bir soru daha soralım: Kripto para ile banka hesabınızdaki para (itibari para) arasındaki fark nedir?
Kripto paralar ile itibari paralar arasında bazı benzerlikler bulunur. Örneğin, her ikisi de ürün ve alışveriş hizmetlerinde ödeme yapmak için kullanılabilir. Her iki para türü de bölünebilir yapıdadır. 1 doları 100 cent’e bölebileceğiniz gibi, 1 Bitcoin’i de 0,001 Bitcoin gibi küçük miktarlara bölebilirsiniz. USD, GBP ve EUR gibi farklı itibari para türleri olduğu gibi Bitcoin, Ether ve BNB gibi farklı kripto para türleri vardır. Bununla birlikte, bu iki para türü arasında büyük farklar da mevcuttur.
Kripto para ile itibari para arasındaki farklara bir göz atalım.
- Kriptolar bir hükûmet tarafından basılmaz ve blok zinciri üzerinde oluşturulur. İtibari paralar, hükûmetler tarafından basılır.
- Kripto paralar bir sanal para türüdür. İtibari paralar ise fiziksel forma da sahiptir.
- Kriptolar herhangi bir sıkıntı yaşamadan sınırların ötesine geçebilir. İtibari paraların hareket kabiliyeti ise yerine göre değişir. Farklı bir ülkeye her gittiğimizde, elimizdeki dövizleri yerel para birimine dönüştürmemiz gerekir.
- Kriptolar eşler arası (P2P) işlemleri mümkün kılarken itibari paralarda işlemlerin doğrulanması için aracılara ihtiyaç vardır.
- Bitcoin gibi kripto paraları enflasyona karşı hedge (riskten korunma) olarak kullanabilirsiniz ama itibari paraları kullanamazsınız.
- Kriptolarla işlem yaparken isim veya adres gibi kişisel verilerinizi paylaşmanız gerekmez. Bankaların sunduğu itibari para hizmetlerinden yararlanmak içinse tüm kişisel bilgilerinizi vermeniz gerekir.
- Hepsinden önemlisi, kripto işlemleri geri alınamaz niteliktedir. Yaptığınız bir işlemin geri dönüşü yoktur. Varlıklarınızı geri getirmek için başvurabileceğiniz bir müşteri destek kanalı bulunmaz.
Artık kripto paraların ne olduğunu ve itibari paralardan olan farklarını biliyorsunuz. Gelin, daha ilginç konulara geçelim. Örneğin, tam olarak kaç tane kripto para var?!
Bir sonraki bölümümüzde, size farklı kriptolar için kapsamlı bir sözlük sunacak ve her terimin ne anlama geldiğini açıklayacağız. Görüşmek üzere!