Monero cüzdanı

İş İspatı (Proof of Work; PoW) protokolüyle çalışan bir kripto para olan Monero'nun topluluğu merkeziyetsizliğe büyük önem verir ve Monero'yu ASIC'e karşı dirençli hâle getirmek için çok çaba sarf edilmiştir. PoW ağlarına özel bir madencilik donanımı olan ASIC'ler, madenciliğin merkezî bir yapıya bürünmesine yol açabilir. Bu nedenle Monero, ağ protokolünün soft fork (yumuşak çatallanma) bölünmelerini sağlamış ve ağdaki ASIC performansını sınırlamıştır.

Kullandığı CryptoNote teknolojisi Monero'nun genel kripto para piyasasında gizlilik konusunda önde gelen örneklerden biri olmasını sağlamıştır. Bu ağ Ring Confidential Transactions (Ring CTs; Ring Gizli İşlemleri), ring imzalar, gizli adresler ve dayanıklı kodlar gibi kriptografik temelleri, işlem ayrıntılarını blok zinciri seviyesinde tamamen maskelemek için kullanır.

Monero'nun yönetişimi “kaba konsensüs” yapısına sahiptir. Bu yapıda ağı yükseltmek ve geliştirmek için yapılan teklifler ana developer'lar ve genel topluluk tarafından yapılan bir dizi off-chain (zincir dışı) karar mekanizmalarından geçer.

Gizlilik Teknolojisi ve Monero Araştırma Laboratuvarı

Monero'da yapılan işlemler otomatik gizliliğe sahiptir. Yani, kullanılan gizlilik teknolojisi arka planda çalışır ve Monero'nun native coin'i XMR'yi gönderir ya da alırken tercihe bağlı değildir.

Blok zinciri katmanında anonimlik ve fungibility sağlamak için esas olarak 3 aşamaya odaklanılır.

1. İşlem Kaynağı
2. İşlem Hedefi
3. İşlem Tutarları

Monero'nun ana gizlilik uygulamaları bu 3 aşamanın hepsine odaklanır. Yakın zaman önce entegre edilen dayanıklılık kodları (bir tür sıfır bilgi ispatı) ağın gizlilik ve verimlilik seviyelerini daha da yukarı taşıyor.

Monero'da işlem kaynakları ve işlem hedefleri gizli adresler ve Ring CT'lerin bir kombinasyonu kullanılarak maskelenir. Gizli adresler, her bir işlem için gönderen kişi tarafından alıcı adına oluşturulur. Tek kullanımlık ve özgün olan bu adresler sayesinde adres üzerinden taraflarla bağlantı kurulamaz. Ring CT'ler, ring imzaların geliştirilmiş bir türüdür. Bu yapıda bir işlemi imzalamak için kullanılan anahtar, bir grup kullanıcının anahtarıyla karıştırılır. Bu sayede herhangi bir işlemin hangi kullanıcı tarafından imzalandığını saptamak için hesaplamalarda bulunmak imkansız hâle gelir.

Ring CT'ler, işlem tutarlarını maskeleme konusunda da kayda değer bir verimliliğe sahiptir. Monero işlemlerinin verimlilik ve gizlilik seviyelerini iyileştirmek adına, 2018 yılında protokole dayanıklı kodlar eklendi. Bu dayanıklı kodlar sayesinde Monero'daki büyük işlemlerin boyutu %80'e varan oranlarda düşürüldü.

İşlem bilgilerinin maskelenmesi için ilave destek gerektiren gizli işlemler, genellikle Bitcoin'deki gibi standart kriptografik işlemlerden daha büyüktür. Monero ağındaki dayanıklı kodların henüz yeni olmalarına rağmen ağa çok büyük katkıları olduğu görülmüştür.

Monero Araştırma Laboratuvarı finansal gizlilik ve teknoloji üzerine birçok akademik makale yayınlamıştır ve ağın gelecekte izleyeceği yolun planlanmasında önemli bir rol oynar.

Madencilik ve Merkeziyetsizlik

Monero, İş İspatı (Proof of Work; PoW) konsensüsüyle çalışır ve merkeziyetsizlik seviyesinin korunması için mekanizma üzerinde çeşitli iyileştirmeler yapılmıştır. Ağda kullanılan konsensüs algoritması, CryptoNight algoritmasıdır. Bu algoritma CPU ve GPU'ları desteklerken ASIC gibi özel donanımları desteklemez. Monero topluluğu, ağ üzerinde madencilik yapmak için özel olarak tasarlanmış donanımlar oluşturma girişimlerinde bulunan madencilik firmalarına karşı, konsensüs algoritmasını adapte etmeye açık olmayı seçmiştir.

Ayrıca Monero ağındaki blok boyutları dinamiktir. Yani, blok zincirinde bulunan blokların boyutları sabit değildir ve ağın gereksinimlerine bağlı olarak değişebilir.

Monero'nun blok ödüllerinin sürekli olarak azalıyor olması bir kuyruk emisyonu oluşturur ve bunun sonucunda, arzdaki yıllık enflasyon oranı düzenli bir şekilde düşer.